De Wakkere Burger is geen grote fan van het woord ‘memorandum’. Dat roept al snel de betekenis op van eisenbundel. Omdat vele raden en organisaties het begrip toch hanteren, doen wij hier hetzelfde. Al verkiezen we zelf creatievere en correctere omschrijvingen als prioriteitenlijst, ambitienota, …
Gemeentebesturen maken bij het begin van elke beleidsperiode een meerjarenplan met de grote beleidslijnen voor de nieuwe bestuursperiode. Om invloed te hebben op die beleidskeuzes werken heel wat adviesraden, middenveldorganisaties, burgerbewegingen, … een memorandum of prioriteitenlijst uit. Daarmee willen ze wegen op de partijprogramma’s, de kiescampagne en – finaal – op het beleid van de nieuwe bestuurscoalitie.
Stappenplan
Ter info: onderaan deze pagina vind je links naar info-fiches die alle tussenstappen verder toelichten.
Bepaal doel en deadline. Wil je klaar staan voor het nieuwe gemeentebestuur in het jaar na de verkiezingen? Of wil je al wegen op de verkiezingen? Of zelfs op de lokale partijprogramma’s? In dat laatste geval is je memorandum best al klaar tegen het begin van het verkiezingsjaar.
Betrek jouw netwerk. Spreek leden, de aangesloten verenigingen en eventueel andere relevante spelers aan. Geef hen een vragenlijstje mee. Wat verwachten zij van het volgende gemeentebestuur? Welke noden leven? Laat hen de toekomst dromen. Maak het memorandum alleszins niet ‘en petit comité’!
Verzamel de nodige informatie. Naast het bevragen van de leden, bestaat er nog andere interessante informatie:
- Eerdere eigen adviezen en verslagen. Welke voorstellen werden afgewezen of nog niet gerealiseerd?
- Bestaande beleidsplannen. Welke actiepunten bleven dode letter?
- Cijfergegevens: Hoe is het gesteld met de bevolkingsevolutie, cultuurparticipatie, woningenbestand…
Organiseer een efficiënt denkmoment. Vermijd klassieke vergadervormen. Gebruik een stimulerende aanpak om de verschillende ideeën en voorstellen te inventariseren; bv. in kleine groepjes… Het einddoel van dit denk- en overlegwerk is het aanduiden van een aantal échte prioriteiten. Maak deze lijst niet lang. En mocht een belangrijk punt nog onvoldoende zijn uitgepraat of onderbouwd? Stel dan een deskundig, efficiënt werkgroepje samen dat het thema in kwestie verder uitdiept.
Zet de prioriteiten beknopt op papier. Maak er geen boek van, maak zorg wel dat ook ‘buitenstaanders’ alles goed begrijpen. Toon in de tekst duidelijk aan dat je werk hebt gemaakt van weloverwogen, onderbouwde en breed gedragen voorstellen. Het is zeker geen slecht idee om kort te vermelden: welke stappen hebben we gezet, welke werkgroepen zijn samengekomen, welke mensen hebben mee nagedacht, welke ‘deskundigen’ waren betrokken…
Geef het memorandum ook een duidelijke structuur zodat ook een luie – sorry, gehaaste – lezer snel het ‘wat’ en ‘waarom’ van jouw voorstellen kan lezen en begrijpen:
- een korte overzicht/samenvatting van de prioriteiten
- opvallende, duidelijke tussentitels
- strategisch vetgedrukte trefwoorden
- puntsgewijze opsommingen
- korte stukjes tekst, geen lange alinea’s
- gebruik foto’s, beelden, icoontjes…
Voorbeeld van een mogelijke opbouw:
- een voorblad of hoofding
- met een treffende titel
- met een duidelijke aanduiding van de ‘afzender’ van het memorandum: buurtcomité X, adviesraad Y,…
- een beknopte inleiding over het doel van het memorandum
- een opsomming van de prioriteiten, voorstellen, speerpunten…
- eventueel met een korte alinea uitleg
- dit is tegelijkertijd een inhoudstafel en een samenvatting
- daarna: de verschillende voorstellen, thema’s,… met telkens
- een korte toelichting: waarom is dit een prioritair aandachtspunt?
- een beschrijving van de huidige situatie, met de nodige achtergrondinformatie
- het voorstel: Welke aanpassing wil je? Welke ingrepen verwacht je van het gemeentebestuur? Wat is de doelstelling van dit voorstel?
- een of meer constructieve oplossingen om de huidige situatie te verbeteren
- alle zinvolle argumenten daarbij
- een korte beschrijving van de opmaak van en de betrokkenheid bij het memorandum
Elke prioriteit of voorstel verdient wel een woordje uitleg zodat ook een ‘buitenstaander’ snel mee is met de inhoud. Nieuwe gemeenteraadsleden moeten de achtergronden ook kunnen begrijpen. Schrijf dus niet in korte eisen of slogans, maar zorg voor een duidelijke situering van elk voorstel. Wat is de achtergrond? Waarom is deze kwestie belangrijk en prioritair?
Geef ruchtbaarheid aan het memorandum. Zorg voor een ludieke actie, een beetje persaandacht, een verkiezingsdebat over de krachtlijnen… Logischerwijs worden de prioriteiten overgemaakt aan de lokale politici die het beleid vorm moeten geven. Een persoonlijke toelichting heeft hier meer impact dan alleen een mailtje.
En dat is niet alleen de bevoegde schepen of het college. Je kan adviezen en voorstellen ook aan alle fracties in de gemeenteraad bezorgen. Dat is een hefboom tot invloed. Een gemeenteraadslid puurt uit een memorandum misschien een kritische vraag aan het college.
Breng het memorandum in de aandacht bij de meerjarenplanning. Nodig jezelf uit voor inspraak bij de opmaak van het gemeentelijke meerjarenplanning in het eerste jaar van de nieuwe beleidsperiode. Wacht niet af tot 6 jaar beleid wordt uitgetekend zonder jou. Neem snel contact op met de nieuwe beleidsmakers.
Volg de uitvoering van het meerjarenplan op. Worden de punten uit jouw memorandum gerealiseerd? Welke punten zijn na 6 jaar nog niet aangepakt? Wat kan beter?
… want die opmerkingen vormen de basis voor een volgend memorandum!
Meer details op onze info-fiches:
Onderstaande info-fiches geven nog extra detailinformatie elk element van dit stappenplan. Wij hebben de belangrijkste tips en adviezen samengevat in beknopte documentjes: stap voor stap op weg naar een memorandum.
- fiche 1: doel en timing bepalen
- fiche 2: signalen en inspiratie oppikken
- fiche 3: voorstellen uitdenken en keuzes maken
- fiche 4: voorstellen op papier zetten
- fiche 5: communiceren rond het memorandum
- fiche 6: participeren en wegen op het latere beleid
- fiche 7: evalueren van de impact van het memorandum
- samenvatting
