Adviesraden: klaar voor de (nieuwe) start!

De start van de nieuwe gemeentebesturen betekent ook de start van nieuwe adviesraden. Of toch in een aangepaste samenstelling met een aantal nieuwe leden.

Een nieuwe start kan ook een moment zijn om de klassieke aanpak te verlaten, die vaak zonder veel nadenken worden gevolgd en te kiezen voor een innovatieve advieswerking.

Dynamische toekomstvisie

Adviesraden krijgen regelmatig kritiek: op hun eenzijdige samenstelling, op de dominantie van verenigingen, op hun beperkte focus op advies, op hun te grote aandacht voor het organiseren van uiteenlopende activiteiten en evenementen… Bovendien: door de opkomst van nieuwe communicatiekanalen en participatievormen, wordt getwijfeld aan hun relevantie in dat nieuwe participatielandschap.

Toch hebben adviesraden, mits een goede aanpak, zeker nog kansen, volgens De Wakkere Burger. In die raden zitten toch ook steeds heel wat geëngageerde mensen met heel wat ervaring, terreinkennis en een breed netwerk. Bovendien vormen ze ook een permanent beschikbaar klankbord voor nieuwe beleidsinitiatieven.

We pleiten alleszins om – indien haalbaar – zeker een kern van actieve voortrekkers te behouden. Hun ervaring en kennis laat de adviesraad toe om zowel terug- als vooruit te blikken op het lokale beleid. Zij volgen het beleid permanent op en kunnen de werking coördineren. Die ‘centrale as’ nemen we dus mee in ons toekomstbeeld (zie schema 1).
Rond die kern kan men allerlei creatieve structuren en werkvormen organiseren.

Vandaag hebben vele adviesraden statuten die strikt aflijnen wie mag deelnemen, hoeveel niet-georganiseerde leden toegelaten zijn… Dat is geen goed idee meer. Integendeel, de raden mikken beter op brede en ook tijdelijke betrokkenheid. Waarom geen open algemene vergadering? Waarom niet eens een thematische debatavond openstellen voor iedereen? Waarom geen werkgroep met relevante buitenstaanders? Waarom geen specifieke profielen of doelgroepen actief benaderen? Waarom geen bevraging? Wat met digitale communicatiemogelijkheden?

Naast een soepele, open structuur is ook inhoudelijke diepgang belangrijk. Vandaag worden adviesraden vaak gevraagd om snel te reageren op nieuwe – vaak bijna afgewerkte – beleidsinitiatieven. Dat kan beter. Raden zouden zeker belangrijke dossiers beter moeten kunnen voorbereiden. Het is buitengewoon zinvol dat de raden op voorhand zicht hebben op de ‘bestuurskalender’. Welke plannen heeft het beleid in de nabije toekomst? Welke werken en investeringen staan op stapel? Overleg daarover met het beleid is zinvol.

Maar ook een bevraging van het werkveld kan nuttig zijn: Wat leeft er bij de verenigingen? Welke noden zijn acuut in de samenleving? Ook naar input vanuit de basis moeten raden actief opsporen.

Wanneer de prioritaire aandachtspunten bekend zijn, kan de adviesraad een “planning” maken. Wanneer moeten we klaarstaan met onze voorstellen? Welke tussenstappen moeten tegen dan zetten? Zo kan de adviesraad ‘mee-denken’ over deze belangrijke dossiers: zich informeren, een thematische werkgroep opstarten, externe deskundigen of doelgroepen aanspreken,… Bij een thematische denkgroepje kunnen we dan ook buitenstaanders betrekken die iets zinvol te vertellen hebben over dat thema: sterk adviezen vol creatieve ideeën en sterke argumenten. Bv. Op tijd klaar staan met aanbevelingen voor de nieuwe beleidsploeg na verkiezingen.
Aangevuld met een betere zichtbaarheid van de adviesraden en een nauwere uitwisseling – en zelfs samenwerking – met andere lokale raden, zijn er waarschijnlijk genoeg ingrediënten voor een vernieuwde dynamiek.