Op zondag 9 juni 2024 mogen voor het eerst ook 16- en 17-jarigen deelnemen aan de Europese verkiezingen. Meer nog, deze jongeren zijn verplicht om zich op verkiezingsdag aan een stemlokaal aan te melden. Deze verruiming van stemrecht naar opkomstplicht voor jongeren vanaf 16 jaar kwam er na een recente uitspraak van het Grondwettelijk Hof. Hoe zit het nu? 

Ruim twee jaar geleden besliste de federale overheid om jongeren vanaf 16 jaar de kans te geven om te gaan stemmen. Dat gebeurde na een Europese resolutie. België werd toen het vierde land in Europa dat het stemrecht uitbreidde.

De eerste versie van deze nieuwe kieswet voorzag een voorafgaande inschrijving op de kiezerslijst voor geïnteresseerde jonge kiezers. Het Grondwettelijk Hof oordeelde dat zo’n verplichte registratie een ongrondwettelijke extra drempel zou betekenen voor jonge kiezers en vernietigde deze regeling. Eind 2023 paste het Belgische parlement de kieswet aan: Belgische 16- en 17-jarigen zouden automatisch worden opgenomen op de kiezerslijst, maar voor hen zou wel alleen stemrecht gelden en geen stemplicht. Ook deze ongelijke behandeling van minder- en meerderjarige kiezers vond het Grondwettelijk Hof niet aanvaardbaar. Gevolg van dit nieuwe arrest: de opkomstplicht is nu ook van toepassing voor stemgerechtigde jongeren van 16 of 17 jaar. 

Concreet betekent dit: 

– Jongeren van 16 en 17 jaar moeten deelnemen aan de Europese verkiezingen op 9 juni. 

– Zij ontvangen automatisch een oproepingsbrief in de bus.

– Zij gaan op 9 juni met die oproepingsbrief en identiteitskaart net als andere kiezers verplicht naar het stemhokje. 

– Zij kunnen uitsluitend een stem uitbrengen voor het Europese Parlement.

– Belangrijk: Jongeren van 16 en 17 jaar hebben dus opkomstplicht. Dit betekent: Zij moeten zich dus aanbieden aan het stembureau, maar ze hoeven niet voor een of andere partij te stemmen. Een blanco stem kan ook (die wordt gewoon niet meegeteld).